NOMENCLATURE – DANH PHÁP CHO CÁC LOẠI KHỐI U TRONG CƠ THỂ – phần 1.

Đối với những bạn học về lĩnh vực Y khoa hay những nhà nghiên cứu Y khoa thì việc hiểu cách đặc tên cũng như bản chất của các loại khối u rất là quan trọng.

Bài viết này mình sẽ làm sáng tỏ các thuật ngữ liên quan đến khối u như “Neoplasia, Tumor, Parenchyma tumor, Stroma tumor, Desmoplasia, Scirrhous Tumor….

Trước tiên chúng ta sẽ định nghĩa thế nào là “Neoplasia”?

Neo = New, Plasia = Growth. Neoplasia = New Growth. Nếu chúng ta chỉ dựa vào định nghĩa đơn giản “Neoplasia = New Growth” mà không có đặc tính của nó thì sẽ rất chi là khó hiểu.

Vậy, chúng ta sẽ có hai dạng định nghĩa sau. Một là định nghĩa lúc sơ khai khi chúng ta mới tìm hiểu về phân tử “Pre-molecular Era” và định nghĩa thời hiện đại “Modern Era”.

Theo định nghĩa nguyên thuỷ “Neoplasia” sẽ có những đặc tính như “Excessive growth – phát triển hơn mức bình thường”, đặc tính thứ hai là “ Uncoordinated growth – phát triển nhưng không hợp tác với các mô xung quanh”. Đặc tính thứ ba là “Persistent – phát triển dai dẳng, bền bỉ”. Và đặc tính cuối cùng là “Autonomous – Tự trị” có nghĩa là tự sinh ra các nhân tố phát triển mà không bị chi phối bởi những nhân tố khác.

Định nghĩa của từ “Neoplasia” ở thời hiện đại là do sự biến đổi DNA (Deoxyribose Nucleic Acid), do sự biến đổi của DNA trong một tế bào và có khả năng phân bào tạo ra những tế bào mới mang bộ gene bị biến đổi.

Vậy chúng ta sẽ kết hợp giữa  định nghĩa lúc sơ khai và định nghĩa lúc hiện đại thì chúng ta sẽ hiểu ra được “Neoplasia” là khối U có những đặc tính như thế nào.

Thế “Tumor” và “Neoplasia” giống nhau hay khác nhau?

Theo định nghĩa cũ thì “Tumor = Swelling” tức là sự sưng lên. Nhưng trong thời hiện đại thì “Tumor” và “Neoplasia” được định nghĩa là tương tự như nhau.

“Tumor” sẽ có hai dạng. Dạng đầu tiên chúng ta gọi là “Parenchyma Tumor” và dạng thứ hai gọi là “Stroma tumor”.

“Parenchyma tumor” là khối u mang tế bào đã bị biến đổi Gene, và tế bào đó chúng ta gọi là “Parenchymal cell” hay còn gọi là “Transformed cell”.

Còn “Stroma tumor” là gì? “Stroma tumor” là khối u mang đặc tính thứ nhất của “Parenchyma tumor”. Và từ “Parenchyma tumor” có thêm các đặc tính được phát triển như “blood vessel – mạch máu, Connective tissue – sợi mô liên kết, và “inflammatory cells – các tế bào gây viêm nhiễm”. Khi “Parenchyma tumor” mang thêm các đặc tính trên thì chúng ta sẽ gọi là “Stroma tumor”.

Desmoplasia là gì? một khi “parenchymal cell” sản sinh ra nhân tố làm cho “stroma tumor” phát triển “collagen” ở trong khối u đó thì chúng ta sẽ gọi là “U xơ/ U sợi – Desmoplasia”.

Và một khi lượng collagen được sinh ra rất nhiều ở khối u đó làm cho khối u trở nên cứng hơn (stony-hard) thì khối u lúc này trở thành “U cứng – Scirrhous tumor”.

Vậy là chúng ta đã được sáng tỏ từng thuật ngữ cũng như những đặc tính căn bản của khối u ở các định nghĩa khác nhau.

Hy vọng bài viết của mình có ích với bạn trong việc học tập và nghiên cứu.

Huỳnh Trụ